लडाखमधील सामाजिक कार्यकर्ते सोनम वांगचुक यांना (Sonam Wangchuk arrest Ladakh) अटक करण्यात आली. लेहमध्ये दोन दिवसांपूर्वी झालेल्या हिंसाचारासाठी सरकारने वांगचुक यांना जबाबदार धरलं आहे. तथापि, त्यांना कोणत्या प्रकरणात अटक करण्यात आली हे अद्याप स्पष्ट झालेले नाही. वांगचुक यांच्या अटकेनंतर लेहमध्ये इंटरनेट बंद (Ladakh violence internet shutdown) करण्यात आले आहे. 24 सप्टेंबर रोजी लेहमध्ये झालेल्या हिंसाचारानंतर सलग तिसऱ्या दिवशी कर्फ्यू लागू आहे. शाळा आणि महाविद्यालये शनिवारपर्यंत बंद आहेत. पूर्ण राज्याचा दर्जा आणि सहाव्या अनुसूचीमध्ये समावेश करण्याच्या मागणीसाठी (Leh curfew statehood demand) लेहमध्ये झालेल्या निदर्शनादरम्यान हिंसाचार झाला. चार तरुणांचा मृत्यू झाला आणि 40 पोलिसांसह 80 जण जखमी झाले. आतापर्यंत 60 जणांना अटक करण्यात आली आहे.
वांगचूक यांच्या संस्थेचा परकीय निधी परवाना रद्द (SECMOL FCRA cancelled)
गृह मंत्रालयाने वांगचुक यांच्या मालकीच्या संस्थेच्या स्टुडंट्स एज्युकेशनल अँड कल्चरल मूव्हमेंट ऑफ लडाख (SECMOL) चा परकीय निधी परवाना रद्द केला आहे. परदेशी अनुदान किंवा देणग्या मिळवणाऱ्या स्वयंसेवी संस्थांना परकीय योगदान (नियमन) कायद्याअंतर्गत नोंदणी करणे आवश्यक आहे. सीबीआयने वांगचुक यांच्या मालकीच्या आणखी एका एनजीओ, हिमालयन इन्स्टिट्यूट ऑफ अल्टरनेटिव्हज लडाख (एचआयएएल) ची परदेशी निधी (एफसीआरए) प्रकरणाशी संबंधित चौकशी सुरू केली आहे. एचआयएएलवरही एफसीआरएचे उल्लंघन केल्याचा आरोप आहे. सीबीआय टीम एनजीओचे खाते आणि रेकॉर्ड तपासत आहे.
सोनम वांगचुक काय म्हणाले? (CBI probe Wangchuk NGO)
सीबीआयला फक्त 2022 ते 2024 पर्यंतच्या खात्यांची तपासणी करायची होती, परंतु आता ते 2020 आणि 2021 मधील रेकॉर्ड देखील तपासत आहेत. ते तक्रारीच्या व्याप्तीबाहेरील शाळांकडून कागदपत्रे देखील मागत आहेत. स्थानिक पोलिसांनी सुरुवातीला त्यांच्याविरुद्ध देशद्रोहाचा खटला दाखल केला. कामगारांना वेतन न दिल्याचा आरोप करणारी चार वर्षांपूर्वीची जुनी तक्रार देखील पुन्हा उघडण्यात आली आहे. सरकारने कोणतेही शुल्क आकारले नसल्याचे सिद्ध करूनही भाडेपट्टा रक्कम दिली गेली नसल्याचा दावा करून सरकारने एचआयएएलला दिलेला जमीन भाडेपट्टा रद्द केला. आयकर विभागाकडून नोटीस देखील मिळाली आहे आणि आता सीबीआय चौकशी सुरू आहे. लडाखमध्ये कोणताही कर नाही, तरीही मी स्वेच्छेने कर भरतो. असे असूनही, नोटीसा पाठवल्या जात आहेत.
हिंसाचार कसा झाला? (Ladakh violence)
23 सप्टेंबरच्या रात्री निदर्शकांनी लडाख बंदची हाक दिली. लेह हिल कौन्सिलमध्ये पोहोचण्यासाठी लोकांना आवाहन करण्यासाठी सोशल मीडियाचा वापर करण्यात आला. याचा परिणाम झाला आणि मोठ्या संख्येने लोक आले निदर्शकांना रोखण्यासाठी लेह हिल कौन्सिलसमोर बॅरिकेड्स उभारण्यात आले. निदर्शक पुढे सरकताच पोलिसांनी अश्रुधुराच्या नळकांड्या फोडल्या, परंतु जमावाने पोलिसांचे वाहन जाळले आणि तोडफोड केली.
